Misschien kennen jullie het wel, het “Waarachtigheidsjournaal” van Ekoplaza waarin de achtergrondverhalen bij diverse merken en producten worden vertelt en wij – als consument – iets meer te weten komen over de herkomst en de achtergrond van de producten die we kopen.

Een aantal weken geleden was graanpletterij de Halm aan de beurt en op Facebook kon je zelfs een rondleiding in de graanpletterij winnen en laat ik nou net één van de winnaars zijn…

Afgelopen vrijdag was het zover, samen met manlief reisde ik af naar Heeswijk-Dinther om een kijkje in de keuken te nemen bij mijn favoriete havermoutmerk.

Graanpletterij De Halm werd in 1977 opgericht met als doel biologische granen van hoofdzakelijk Nederlandse bodem te verwerken (het is echt één van de grondleggers voor de productie van biologische granen, graanvlokken en muesli’s). De granen worden op milieuvriendelijke wijze geteeld, er worden dus geen chemisch synthetische bestrijdingsmiddelen en geen kunstmest bij de teelt gebruikt. Voor zover mogelijk worden granen verwerkt die in Nederland verbouwd zijn (mits de granen in Nederland geteeld kunnen worden) om de controle op het nakomen van regels het kortst en eenvoudigst te houden en zo treedt de minste verspilling van energie op.

Het assortiment van de Halm (zoals wij het kennen uit de schappen bij Ekoplaza) bestaat o.a. uit

• graanvlokken (havervlokken, havermout, gerstvlokken, tarwevlokken, roggevlokken, speltvlokken, 4-korenvlokken en 7-korenvlokken)
• glutenvrije graanvlokken (rijstvlokken, boekweitvlokken, gierstvlokken, quinoavlokken, amaranthvlokken, maïsvlokken)
• diverse noten/vruchten muesli mixen (o.a. spelt muesli met vruchten, noten en zaden)
• diverse krokante muesli mixen (o.a. krokante muesli met kokos/hazelnoten)
• diverse crunchy mixen (o.a. citroen-gember)
• diverse soorten ontbijtmuesli voor kinderen (o.a. Nicky Numbers)
• diverse soorten flakes (o.a. spelt cranberry-kokos)

Eerlijk is eerlijk, van een aantal producten van de Halm ben ik enorme fan (de diverse graanvlokken bijvoorbeeld) maar de muesli’s en crunchy’s genieten – vanwege het feit dat ze tarwe en/of suiker bevatten – niet mijn voorkeur. Het deed mij wel deugd te horen dat de (kinder)muesli’s momenteel wel onder de loep worden genomen en dat er gekeken wordt of de (riet)suiker door honing vervangen kan worden.

Ook kregen we alvast een klein voorproefje van de nieuwe “Stop & Go” beker. Deze herbruikbare beker heeft onder de deksel een klein bakje (pas precies in de beker) waarin havermout, muesli, e.d. in meegenomen kan worden en op het gewenste tijdstip aan de melk/yoghurt in de beker toegevoegd kan worden. Ontbijt en/of lunch ‘on the go’, goed nieuws voor iedereen die – net als ik – altijd maar aan het slepen is met diverse bekers en bakjes! Ook komen er binnenkort portieverpakkingen (50 gr) op de markt, een ideale manier om de diverse muesli’s te proeven maar natuurlijk ook om mee te nemen voor onderweg of naar het werk.

Na een warm welkom door René van der Locht (mede-eigenaar van De Halm) en Irma Steenbakkers (marketing/communicatie) was het tijd om een kijkje in de pletterij te nemen. Hierbij het productieproces (in de pletterij) in het kort:

• Voorreinigen om zo stro, onkruid, steentjes, loze en aangetaste korrels etc. te verwijderen. Dit gebeurt met een soort grote stofzuiger.
• Drogen want om het graan goed te kunnen bewaren, mag het vochtgehalte niet hoger zijn dan 16%. Drogen gebeurt met behulp van een warme lucht, tot maximaal 40 graden (omdat anders de kiemkracht van het graan verloren kan gaan).
• Opslag in silo’s.
• Pellen (haver en gerst). Haver wordt in een soort centrifuge gestopt waardoor de korrel los schiet uit de pel. Haver wordt daarvoor gesorteerd in 3 grootteklassen. Iedere klasse wordt apart gepeld, waardoor de machines fijner kunnen worden afgesteld. Gerst heeft een vastgegroeide beschermlaag (de kafhuid) die er tijdens de groei en opslag voor zorgt dat de korrel beschermd is tegen vocht, schimmels en parasieten. Deze beschermlaag wordt er pas vlak voor het pletten afgehaald. De gerst wordt op traditionele wijze van haar pel ontdaan door de korrels intensief tegen elkaar te wrijven tussen de draaiende pelsteen en het omringende pelblik (een zeef waar de gerst niet doorheen kan, maar het stof en de pelletjes wel). Door de wrijving gaat de pel stuk en laat van de korrel los. De gerstepeller kan nu zodanig ingesteld worden dat de pel losgewreven wordt zonder dat de zemel en de kiem geraakt worden. De voedingswaarde blijft zo grotendeels behouden.
• Schonen,voor zover nog niet gebeurd tijdens het voorreiningen. Door met verschillende zeven te zeven blijft uiteindelijk alleen zuiver graan over. Achter het schoningsapparaat staat een zogeheten ‘trieur’ die ervoor zorgt dat de ronde onkruidzaadjes of stukjes klei gescheiden worden van het langwerpige graan.
• Pletten. Een dag voordat de granen geplet worden, worden ze eerst geweekt. De volgende dag wordt het graan in een silo gestort. Van daaruit komen de granen op een band waar ze voorverwarmd worden met gasbranders. De warmte wordt voor het grootste deel overgebracht door warmtestraling, wat te vergelijken is met de warmtestralen van de zon. Door deze verwarming wordt het graan zachter en soepel. Het graan moet in ieder geval een aantal minuten op temperatuur gehouden worden om bitter worden tijdens het bewaren te voorkomen. Met name haver en gierst bevatten in vergelijking met andere granen veel vet dat na beschadiging van de korrel onder invloed van het enzym lipase ranzig wordt. Door het voorverwarmen wordt deze enzymactiviteit uitgeschakeld en blijven de vlokken lekker. Het voorverwarmen zorgt ervoor dat het graanzetmeel genoeg samenhang krijgt om als vlok niet uit elkaar te vallen. Na verwarming plet een wals de granen tot vlokken waarna de vlokken op een band vallen, afkoelen en vocht kwijtraken.
• Muesli mengen. De 7-korenvlokken, 4-korenvlokken, 3-korenvlokken en/of krokante vlokken worden gemengd met zuidvruchten (b.v. rozijnen, abrikozen, krenten), noordvruchten (b.v. appels, peren, pruimen, bosvruchten) en/of noten, pitten en zaden. Na vermenging wordt de mix opgeslagen in een grootverpakking of in een rolcontainer. Hoogtepunt tijdens de rondleiding was natuurlijk toen we onze eigen mueslimix mochten samenstellen!
• Verpakken. Het verpakken gebeurt met een volledig geautomatiseerde machine. Er worden porties afgewogen die vervolgens worden verpakt in een folie (zak), bedrukt met de productnaam, barcode en THT-datum. Voor deze gelegenheid werd mijn naam op de verpakking gedrukt!

Wat me tijdens het hele verblijf bij de Halm opviel was het ‘familie-achtige’ karakter van de graanpletterij. Er zijn slechts 11 werknemers werkzaam in het bedrijf en de eigenaren voelen zich ook echt verantwoordelijk voor het personeel. De gedachte van de grondlegger is nog duidelijk aanwezig.

Ik kan met recht zeggen dat ik terugkijk op een zeer leuke middag en ik kan niet wachten om allerlei lekkers te maken met de heerlijke producten die we mee naar huis mochten nemen! Bedankt de Halm!